علت سرد شدن آب پکیج بوتان

اصلی ترین علت سرد شدن آب پکیج بوتان به چندتا دلیل کلیدی برمیگرده. معمولا یا دستگاه اصلا متوجه باز شدن آب نمیشه که مشکل از فلوسوئیچ هست، یا سنسور دما گزارش اشتباه به برد میده. گاهی هم رسوب مبدل ثانویه رو گرفته و جلوی انتقال حرارت رو میگیره یا شیر سه طرفه توی حالت زمستونی گیر کرده. فشار کم گاز و آب هم میتونه باعث این مشکل بشه.

من در ادامه این مقاله، همه این موارد رو با جزئیات دقیق و به زبان ساده برای شما باز میکنم تا دقیقا بفهمید مشکل از کجاست و برای حلش چه کاری از دست شما برمیاد.

چرا پکیج اصلا نمیفهمه آب گرم رو باز کردیم؟ (مشکل از فلوسوئیچ و فلومتر)

اولین و یکی از محتمل ترین دلایل اینه که پکیج شما اصلا روحش هم خبردار نمیشه که شما شیر آب گرم رو باز کردید. فکرشو بکنید، یه قطعه کوچیک مثل یه نگهبان دم در ورودی آب سرد به پکیج نشسته به اسم فلوسوئیچ یا توی مدل های جدیدتر فلومتر.

وظیفه این قطعه اینه که به محض راه افتادن جریان آب، سریعا به مغز دستگاه یعنی برد کنترل، خبر بده که «قربان، آب گرمرو خواستن!». حالا اگر این خبرچین خراب باشه، یا یه چیزی جلوش رو گرفته باشه و گیر کرده باشه، شما هرچقدرم شیر آب رو باز کنید، هیچ اتفاقی نمی افته. پکیج در سکوت کامل باقی میمونه و آب سرد همونجوری که وارد شده، از اون طرف خارج میشه.

شاید بپرسید خب چجوری بفهمیم مشکل واقعا از همین قطعه است؟ راه حلش ساده است. وقتی شیر آب گرم رو باز میکنید، به صدای پکیج گوش بدید. باید یه صدای تق اولیه و بعدش صدای کار کردن فن رو بشنوید. اگر پکیج کاملا ساکته و هیچ واکنشی نشون نمیده، به احتمال خیلی خیلی زیاد، فلوسوئیچ یا فلومتر شما به مشکل خورده. البته این در صورتیه که پکیج روی حالت آماده به کار باشه و هیچ ارور خاصی روی نمایشگرش نباشه.

وقتی سنسور دما (NTC) قاطی میکنه و گزارش اشتباه میده

خب، بریم سراغ یه متهم دیگه. پکیج شما یه دماسنج خیلی دقیق و حساس داره به اسم سنسور NTC. کار این سنسور اینه که دم به دقیقه، دمای آب مصرفی رو اندازه بگیره و به برد گزارش بده. برد هم با توجه به این گزارش، شعله رو کم و زیاد میکنه تا دمای آبی که به دست شما میرسه، دقیقا همونی باشه که تنظیم کردید. نه یه درجه کمتر، نه بیشتر.

حالا تصور کنید این دماسنج خراب بشه و شروع کنه به گزارش های دروغ دادن. مثلا آب سرد شده، ولی سنسور به برد میگه «همه چی مرتبه، دمای آب ۵۵ درجه است!». خب معلومه که برد هم با خیال راحت دستور تشکیل شعله رو نمیده و نتیجه‌اش میشه یه دوش آب سرد ناخواسته وسط زمستون.

از کجا بفهمیم سنسور NTC خراب شده؟

تشخیص خرابی این سنسور معمولا ساده تره. در پکیج های جدیدتر که صفحه نمایش دیجیتال دارن، خرابی سنسور NTC خودش رو با یه کد خطا (ارور) روی صفحه نشون میده. توی مدل های قدیمی تر یا آنالوگ، نشونه اصلیش نوسان شدید دمای آب هست. یعنی آب یه لحظه داغ میشه و یهو یخ میکنه. این سرد و گرم شدن مداوم داد میزنه که سنسور نمیتونه دما رو درست تشخیص بده.

خرابی شیر سه طرفه

این یکی از اون مشکلاتیه که خیلی ها باهاش درگیرن و سوال می پرسن که چرا پکیج بوتان آب را گرم نمیکنه ولی شوفاژها گرمه؟ جواب این سوال تقریبا همیشه به یه قطعه برمیگرده: شیر سه طرفه.

ببینید، در پکیج های دو مبدله (یعنی هم آب مصرفی رو گرم میکنن هم رادیاتور ها رو)، یه شیر موتوری هست به اسم شیر سه طرفه. این قطعه مثل یه مامور راهنمایی و رانندگی عمل میکنه. وقتی شما آب گرم مصرفی رو باز میکنید، این شیر مسیر آب داغی که توی مبدل اصلی تولید شده رو به سمت مبدل ثانویه (که مخصوص آب مصرفیه) هدایت میکنه. وقتی هم که خونه سرده و نیاز به گرمایش دارید، مسیر رو به سمت رادیاتور ها باز میکنه.

حالا اگه این شیر خراب بشه یا توی حالت گرمایش رادیاتور ها گیر بکنه چی میشه؟ شما شیر آب گرم رو باز میکنید، پکیج هم روشن میشه، شعله هم تشکیل میشه، ولی تمام اون آب داغ تولید شده به اشتباه داره میره توی لوله های رادیاتور. در نتیجه آب مصرفی شما سرد میمونه و در کمال تعجب میبینید که رادیاتور ها حتی وسط تابستون هم داغ شدن! این یعنی گرما مسیر رو کاملا اشتباهی رفته.

رسوب، دشمن شماره یک و شایع ترین علت سرد شدن آب پکیج بوتان

 شاید بشه گفت شایع ترین و رایج ترین علت سرد و گرم شدن آب پکیج بوتان، همین رسوب گرفتن قطعات داخلی، مخصوصا مبدل ثانویه است. آب شهری که ما استفاده می کنیم، پر از املاح و گچ هست. این املاح به مرور زمان، توی لوله های خیلی باریک مبدل ثانویه یا همون مبدل صفحه ای، ته نشین میشن و یه لایه سخت درست میکنن.

این لایه رسوب دقیقا مثل یه عایق حرارتی عمل میکنه. یعنی جلوی انتقال گرما از آب داغ مدار گرمایش به آب سرد مصرفی رو میگیره. آب سرد با سرعت از لای این رسوبات رد میشه و اصلا فرصت نمیکنه که گرم بشه. نتیجه این میشه که یا آب ولرم میشه، یا دائم سرد و گرم میشه، یا در حالت های شدیدتر کاملا سرد میمونه. یکی دیگه از نشانه های قطعی رسوب گرفتن، کم شدن فشار آب گرم خروجی از شیر ها است.

چجوری بفهمیم مشکل از رسوبه؟

اگر قبلا آب گرم خیلی خوبی داشتید و به مرور زمان هم فشار آب گرمتون کم شده و هم دماش هی بالا پایین میره، باید به احتمال ۹۰ درصد به رسوب گرفتن مبدل شک کنید. حل این مشکل نیاز به رسوب زدایی یا همون اسیدشویی داره که یه کار تخصصیه و حتما باید توسط سرویسکار انجام بشه. دستکاری کردنش بدون تجهیزات و دانش کافی میتونه به دستگاه آسیب جدی بزنه.

سایر دلایلی که نباید ازشون غافل شد

به جز اون ۴ تا دلیل اصلی که گفتم، چندتا مورد دیگه هم هستن که میتونن باعث سرد شدن آب پکیج بشن. این مواردرو هم بهتره بدونید.

افت فشار بار پکیج؛ عقربه روی چنده؟

یه نگاه به عقربه فشار سنج یا مانومتر روی پکیجتون بندازید. این عقربه باید همیشه بین ۱ تا ۱.۵ بار باشه. اگر فشار از ۱ بار کمتر باشه، سنسور فشار به برد اجازه روشن شدن دستگاه رو نمیده. در واقع پکیج برای ایمنی خودش خاموش میمونه. این یکی از ساده ترین دلایلیه که میتونه باعث کار نکردن پکیج بشه و خوشبختانه راه حلش هم خیلی ساده است.

فشار پایین آب ورودی ساختمان یا فشار کم گاز

گاهی وقتا مشکل اصلا از پکیج نیست. اگه فشار آب کل ساختمون کم باشه، ممکنه جریان آب ورودی به پکیج به اون حدی نرسه که بتونه فلوسوئیچ رو فعال کنه. پس پکیج اصلا روشن نمیشه.

از اون طرف، فشار گاز هم خیلی مهمه. اگه فشار گاز ورودی به پکیج کم باشه، یا شیر تنظیم گاز روی خود دستگاه درست تنظیم نشده باشه، شعله ای که تشکیل میشه خیلی ضعیف و کوتاه خواهد بود. این شعله ضعیف زورش نمیرسه که حجم آب ورودی رو گرم کنه و در نتیجه آب ولرم یا سرد میمونه. این مشکل معمولا در زمستان و ساعات اوج مصرف گاز بیشتر دیده میشه.

خرابی برد کنترل، مغز متفکر پکیج

برد کنترل واقعا مغز پکیج شماست. تمام دستور ها از این قطعه صادر میشه. اگر این مغز به هر دلیلی خراب بشه یا قاطی کنه، میتونه هر رفتار عجیب و غریبی رو از پکیج باعث بشه. یکی از این رفتار ها میتونه صادر نکردن فرمان برای گرم کردن آب مصرفی باشه. البته باید بگم که خرابی برد معمولا آخرین گزینه ایه که یه تعمیرکار بهش شک میکنه و احتمالش نسبت به موارد دیگه کمتره، ولی غیر ممکن نیست.

مشکلات دودکش و تهویه رو دست کم نگیرید

شاید براتون عجیب باشه ولی مسدود بودن دودکش یا عدم تهویه مناسب هوای محلی که پکیج در اون نصبه، میتونه باعث سرد شدن آب بشه. چجوری؟ پکیج ها سنسور های ایمنی دود دارن. اگر دود حاصل از احتراق به درستی تخلیه نشه، این سنسورها برای جلوگیری از خطر گازگرفتگی، کل دستگاه رو خاموش میکنن. پس پکیج وسط کار خاموش میشه و آب سرد میشه.

قبل از زنگ زدن به تعمیرکار، این چندتا کار ساده رو خودتون انجام بدید

قبل از اینکه دست به تلفن بشید و با یه سرویسکار تماس بگیرید، چندتا کار ساده هست که خودتون میتونید انجام بدید. خیلی وقت ها مشکل ساده تر از چیزیه که فکر میکنید و با همین چندتا حرکت حل میشه.

1. فشار بار پکیج رو چک کنید: اولین و مهم ترین کار. به عقربه فشار روی دستگاه نگاه کنید. باید بین 1 تا 1.5 باشه. اگر کمتر بود، دنبال شیر پرکن بگردید. معمولا یه شیر کوچیک پلاستیکی یا فلزی آبی یا مشکی رنگ زیر پکیج هست. اون رو به آرامی باز کنید تا عقربه به 1.5 برسه. بعدش حتما محکم ببندینش.
2. پکیج رو ریست کنید: گاهی وقتا یه خطای نرم افزاری لحظه ای باعث هنگ کردن دستگاه میشه. با یه ریست ساده، مشکل حل میشه. دنبال دکمه ریست (Reset) بگردید یا در مدل های قدیمی، ولوم اصلی رو برای چند ثانیه روی حالت R یا خاموش/روشن قرار بدید.
3. تنظیمات دما رو ببینید: باور کنید پیش میاد! شاید کسی دستکاری کرده باشه و ولوم تنظیم دمای آب مصرفی روی کمترین حالت ممکن تنظیم شده باشه. یه چک کردنش ضرر نداره.
4. شیرهای ورودی و خروجی رو چک کنید: مطمئن بشید که همه شیر های آب (ورودی و خروجی) و شیر گاز زیر پکیج و همچنین شیر اصلی گاز واحدتون کاملا باز باشن.

چه زمانی دیگه باید با متخصص تماس گرفت؟

اگر مراحل بالا رو انجام دادید و آب هنوز سرده، یا اگر با یکی از نشونه های زیر روبرو شدید، دیگه وقتشه که کار رو به یه تعمیرکار متخصص و معتبر بسپارید. یادتون باشه پکیج یه وسیله گازسوز و حساسه و دستکاری بیشتر بدون دانش کافی میتونه هم خطرناک باشه و هم خرج بیشتری روی دستتون بذاره.

• پکیج شما یه کد خطا یا ارور نشون میده که با ریست کردن هم از بین نمیره.
• با باز کردن آب گرم، پکیج مثل روز اول هیچ واکنشی نشون نمیده و کاملا ساکت هست (مشکوک به خرابی برد یا فلوسوئیچ).
• پکیج روشن میشه، شعله تشکیل میشه، ولی آب سرده و رادیاتور ها دارن داغ میشن (مشکوک به خرابی قطعی شیر سه طرفه).
• فشار بار پکیج به طور مداوم و خود به خود افت میکنه (این یعنی یه جایی توی سیستم نشتی وجود داره).
• صداهای عجیب و غریب، تق تق شدید یا صدای زوزه از پکیج می شنوید.
• مطمئن هستید که مشکل از رسوب گرفتگی هست و نیاز به اسیدشویی دارید. این کار به شدت تخصصی و خطرناک هست
• .

به طور کلی هر وقت به عملکرد قطعات داخلی مثل برد، شیر گاز، سنسور ها و پمپ مشکوک شدید، بهترین و امن ترین کار تماس با یه فرد حرفه ایه.

چرا پکیج بوتان بعد از چند دقیقه آب را سرد می‌کند؟

این یکی از سوالات پرتکراره. اینکه آب اولش خوبه ولی بعد از یکی دو دقیقه یهو سرد میشه. این مشکل معمولا دوتا متهم اصلی داره. اولی و محتمل ترینش همون رسوب گرفتن مبدل ثانویه است. وقتی مبدل رسوب داره، در لحظات اول ممکنه بتونه همون مقدار کم آب اولیه رو گرم کنه، ولی به محض اینکه جریان آب برقرار میشه و نیاز به انتقال حرارت سریع هست، سیستم کم میاره و آب سرد میشه.

دلیل دوم میتونه خرابی سنسور دمای آب مصرفی (NTC) باشه. سنسور به اشتباه تشخیص میده که آب به دمای تنظیم شده رسیده، پس به برد دستور خاموش کردن شعله رو میده. چند ثانیه بعد دوباره متوجه میشه آب سرده و دوباره شعله رو روشن میکنه. همین خاموش و روشن شدن های مداوم باعث نوسان شدید دما و سرد شدن آب میشه.

برای اینکه با اصطلاحات بهتر آشنا بشید

در طول متن از یه سری کلمات تخصصی استفاده کردم. شاید بد نباشه اینجا یه جدول ساده داشته باشیم تا معنیشون رو بهتر درک کنید. اینجوری وقتی تعمیرکار هم باهاتون صحبت میکنه بهتر متوجه حرفاش میشید.

اصطلاح فنی	توضیح به زبان ساده
فلوسوئیچ (Flow Switch)	یه کلید ساده که فقط باز یا بسته بودن جریان آب رو تشخیص میده.
فلومتر (Flow Meter)	مدل پیشرفته تر فلوسوئیچ که علاوه بر تشخیص جریان، مقدار دقیقش رو هم اندازه میگیره.
سنسور NTC	یه دماسنج الکترونیکی خیلی دقیق که دمای آب رو لحظه به لحظه به برد گزارش میکنه.
شیر سه طرفه (Three-way Valve)	یه نوع شیر که مسیر آب داغ رو بین رادیاتور ها و شیر های آب مصرفی جابجا میکنه.
مبدل ثانویه (Secondary Heat Exchanger)	یه سری صفحات فلزی که آب داغ شوفاژ از یه طرفش رد میشه و آب سرد مصرفی از طرف دیگه و آب مصرفی رو گرم میکنه.
رسوب زدایی (Descaling)	فرآیند شستشوی مبدل ها با اسید مخصوص برای پاک کردن املاح کلسیمی و املاح آب. (همون اسیدشویی)

حالا بیاید یه مرور کاملا خلاصه روی کل مطالبی که گفتم رو انجام بدیم.

خب، همونطور که با هم دیدیم، سرد شدن آب پکیج بوتان یه مشکل آزاردهنده است ولی خوشبختانه تقریبا همیشه یه دلیل مشخص و منطقی داره. ما یاد گرفتیم که دلایل اصلی میتونن از یه چیز ساده مثل افت فشار بار دستگاه باشن، تا موارد پیچیده تر مثل رسوب گرفتن مبدل ثانویه، خرابی سنسور دما (NTC)، گیر کردن شیر سه طرفه یا کار نکردن فلوسوئیچ.

یه سری کار های اولیه مثل تنظیم فشار یا ریست کردن دستگاه رو خودتون میتونید انجام بدید و خیلی وقت ها مشکل حل میشه. اما برای مشکلات عمیق تر و تخصصی تر، مثل اسیدشویی یا تعویض قطعاتی مثل برد و شیر موتوری، بهترین و عاقلانه ترین کار اینه که از یه تعمیرکار حرفه ای و با تجربه کمک بگیرید. امیدوارم این مقاله بهتون کمک کرده باشه تا مشکل دستگاهتون رو بهتر بشناسید و قدم درست رو برای حلش بردارید.